Aki Nikolaidis, PhD, is a research scientist in the Center for the Developing Brain at the Child Mind Institute. His research focuses on using advanced machine learning techniques to map the brains corticostriatal circuits. These circuits play a central role in driving brain plasticity related to learning, addiction, and psychopathology in children and adults. Through a better characterization of these systems, we can develop a better understanding of how our minds change through the interaction between our experiences and patterns of large-scale brain plasticity. Towards these efforts, he has created PyBASC, a powerful open source python platform that leverages advanced machine learning to improve the sensitivity and reliability of mapping the organization of the brain’s corticostriatal circuits.

Dr. Nikolaidis completed his undergraduate studies in psychology at Yale, and subsequently went abroad for research positions in Bern and Taipei. While completing his graduate studies at the University of Illinois, Aki investigated how brain networks, metabolism, and structure contribute to individual differences in executive function, intelligence, and learning. His work has also focused on understanding how interventions drive brain plasticity and improvements in cognition. In addition to a National Science Foundation Graduate Fellowship, Dr. Nikolaidis has received multiple awards and fellowships from the Yale University and the University of Illinois for his work using techniques from machine learning in neuroscience. In 2018, Dr. Nikolaidis was given the NARSAD Young Investigator Award from the Brain and Behavior Research Foundation.

Establishing the joint reliability bottleneck for reproducible neuroscience

Biomarkers of behavior and mental health remain difficult to identify in cognitive and clinical neuroscience. While efforts to optimize MRI reliability and increase sample sizes are underway, they are insufficient without improving behavioral measurement reliability.

Through simulations and empirical studies using neuroimaging data, we demonstrate that even with high-reliability neuroimaging measurements and large sample sizes, behavioral data (e.g., surveys, symptoms, cognition, objective markers of behavior) often has test-retest reliability levels that are suboptimal for the discovery of reproducible brain-behavior associations and biomarkers. Developing new assessments is critical for improving the validity, specificity, and reliability of our characterization of the brain, behavior, and mental health, but in the short term, other solutions can be pursued as well.

Specifically, we emphasize the power of using existing assessments in ways that optimize their reliability, for example, aggregating across repeated measurements or following established guidelines for improving behavioral data quality. These improvements are becoming increasingly feasible with recent innovations in data acquisition (e.g., web- and smartphone-based administration, ecological momentary assessment, burst sampling, wearable devices, multimodal recordings).

Although this study has been motivated by ongoing developments in neuroimaging, prioritizing reliable measurements of behavior can transform human neuroscience and broader scientific and clinical endeavors focused on the brain and behavior.

Ο Κωνσταντίνος Κώτσης είναι Ψυχίατρος Παιδιών και Εφήβων και υπηρετεί ως Επίκουρος Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής στο Τμήμα Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Είναι Υπεύθυνος του Κοινοτικού Κέντρου Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων (Κο.Κε.Ψ.Υ.Π.Ε.) Ιωαννίνων το οποίο λειτουργεί με βάση τις αρχές της κοινοτικής ψυχιατρικής και της διεπιστημονικής προσέγγισης. Έχει μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών στην Κοινωνική Ψυχιατρική και στη Διοίκηση Μονάδων Υγείας. Έχει εργαστεί στο Εθνικό Σύστημα Υγείας καθώς και στα ΚΕΔΑΣΥ του Υπουργείου Παιδείας ασκώντας ενεργά την ειδικότητα της Ψυχιατρικής του Παιδιού και του Εφήβου επί 18 έτη. Το ερευνητικό του έργο περιλαμβάνει τη συμμετοχή του σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα και τη δημοσίευση εργασιών κυρίως στο τομέα της Διασυνδετικής Ψυχιατρικής, των Αναπτυξιακών Διαταραχών και των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 40 επιστημονικά άρθρα σε διεθνή έγκριτα περιοδικά με κριτές με Scopus h-index = 15. Έχει μετεκπαιδευθεί στο Child Mind Institute, New York, USA σε θέματα ανάλυσης δεδομένων και ποιότητας στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας ενώ κλινικά εμβάθυνε στην ψυχοφαρμακολογία. Είναι Οικογενειακός Θεραπευτής και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Συστημικής Σκέψης & Ψυχοθεραπείας Οικογένειας (ΕΕΣΣΚΕΨΟ). Έχει διατελέσει Πρόεδρος της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος - Ένωση Ψυχιάτρων Παιδιών και Εφήβων (ΠΕΕ-ΕΝωΨυΠΕ) και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ψυχιατρικής του Παιδιού και του Εφήβου (ESCAP).

Ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων: προκλήσεις στη σύγχρονη κλινική πραγματικότητα

Ο επιπολασμός των ψυχιατρικών διαταραχών της παιδικής και εφηβικής ηλικίας υπολογίζεται περίπου στο 15%, ενώ είναι γνωστό ότι περίπου το 50% των ψυχιατρικών διαταραχών εμφανίζεται πριν την ηλικία των 18 ετών. Οι ψυχιατρικές διαταραχές εάν δεν αντιμετωπιστούν μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη σχολική και κοινωνική λειτουργικότητα. Ωστόσο η βιβλιογραφία επισημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών και εφήβων δεν λαμβάνουν την κατάλληλη θεραπεία. Αυτό το «θεραπευτικό κενό» τονίζει τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα παιδιά, οι έφηβοι και οι φροντιστές τους στην πρόσβαση στα συστήματα ψυχικής υγείας. Παράλληλα, είναι γνωστό ότι οι διαταραχές συμπεριφοράς, οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη αποτελούν τις τρεις κύριες ψυχικές διαταραχές με τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στην Ελλάδα. Αυτές τις παθολογίες καθώς και άλλες που μοιάζει να επιδεινώθηκαν από την πολυετή οικονομική και υγειονομική κρίση στη χώρα μας καλείται να αντιμετωπίσει το σύστημα ψυχικής υγείας το οποίο ακολουθεί μια κοινοτική και διεπιστημονική κατεύθυνση, όμως ταυτόχρονα αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις (ανισοκατανομή επαγγελματιών, υποστελέχωση, ανισότητες στην παροχή υπηρεσιών).  Η παρούσα εισήγηση στοχεύει να συζητήσει την σύγχρονη ψυχοπαθολογία και τις επιστημονικά τεκμηριωμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις, τα εμπόδια στην πρόσβαση και να αναδείξει την κατάσταση του συστήματος ψυχικής υγείας στην Ελλάδα.

Η Βάσω  Σιαφάκα είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Από το 2000 ως το 2013 εργάστηκε στην Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων, με ειδική δραστηριοποίηση στην Υπηρεσία Διασυνδετικής Ψυχιατρικής. Από το 2013 έως σήμερα ανήκει στο διδακτικό προσωπικό του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Παράλληλα, διδάσκει σε Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών του Τμήματος Ιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθώς και σε Διατμηματικό Πρόγραμμα Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών.

Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά της εστιάζονται στη μελέτη των διεργασιών προσαρμογής στη χρόνια ασθένεια ή αναπηρία, της ποιότητας ζωής των ασθενών, και του τρόπου επίδρασης ψυχολογικών, βιολογικών, περιβαλλοντολογικών και πολιτισμικών παραγόντων στην υγεία και την ασθένεια. Ειδικό ενδιαφέρον αποτελεί η μελέτη των σύγχρονων προκλήσεων της σωματικής και ψυχικής υγείας των γυναικών.

Έχει συγγράψει κεφάλαια σε 10 βιβλία, ενώ έχει συμμετάσχει στην επιστημονική επιμέλεια 6 βιβλίων, καθώς και στη μετάφραση 2 βιβλίων. Έχει δημοσιεύσει δεκάδες άρθρα σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά, έχει συμμετάσχει σε πλήθος διεθνών και ελληνικών συνεδρίων, ενώ είναι κριτής σε δεκάδες διεθνή περιοδικά.

Έχει συμμετάσχει με ομιλίες σε πλήθος εκδηλώσεων για σύνδεση με την Κοινότητα, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση γύρω από θέματα που αφορούν στη σωματική και ψυχική υγεία. Είναι μέλος πολλών Επιστημονικών Εταιρειών, αλλά και μέλος εταιρειών και συλλόγων με κοινωνικό χαρακτήρα.

Εστιάζοντας στη σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών: Προτεραιότητες και Προκλήσεις

Παρά τις προόδους στον τομέα της φροντίδας υγείας, τα θέματα υγείας των γυναικών - τόσο σωματικά όσο και ψυχικά - παραμένουν σε σημαντικό βαθμό υποεκτιμημένα και, συχνά, παρεξηγημένα. Οι σύγχρονες κατευθύνσεις της ψυχολογίας υγείας για την υγεία και την ευημερία των γυναικών περιλαμβάνουν μια πολύπλευρη προσέγγιση που αφορά τόσο στη σωματική όσο και την ψυχική υγεία, λαμβάνοντας υπόψη τις μοναδικές προκλήσεις και εμπειρίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες. Έμφαση δίνεται στην κατανόηση του αντίκτυπου των κοινωνικών ρόλων, των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων και των βιολογικών διαφορών που προδιαθέτουν τις γυναίκες για την εκδήλωση ορισμένων  παθήσεων, ενώ τις προστατεύουν από άλλες. Ενώ είναι αλήθεια ότι η θνησιμότητα των ανδρών υπερβαίνει της γυναικείας θνησιμότητας, η επιβίωση των γυναικών έχει το τίμημα της αυξημένης ψυχικής και σωματικής ασθένειας.

Γίνεται προσπάθεια ανάδειξης των ειδικών για τις γυναίκες ψυχοκοινωνικών παραγόντων που εμπλέκονται στα ζητήματα της υγείας τους και επηρεάζουν την πρόληψη, την εκδήλωση των συμπτωμάτων, τη διάγνωση, την πρόγνωση και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, με στόχο την ενίσχυση των κατάλληλων στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης. Γίνεται αναφορά σε περιόδους ορόσημα στη ζωή των γυναικών που αποτελούν μοναδικές προκλήσεις για τη φυσιολογία και την ψυχική κατάστασή τους, από την εφηβεία ως την εμμηνόπαυση, σε κοινά γεγονότα αναπαραγωγικής ζωής (π.χ. υπογονιμότητα), σε προκλήσεις υγείας (π.χ. HPV λοίμωξη), καθώς και στις σχέσεις των γυναικών με το σύστημα φροντίδας υγείας, τους παρόχους υπηρεσιών υγείας και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Τέλος, γίνεται συζήτηση σχετικά με τις μελλοντικές ερευνητικές κατευθύνσεις και τις κλινικές εφαρμογές της ψυχολογίας της γυναικείας υγείας, τονίζοντας τη σημασία των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, της εξατομικευμένης φροντίδας και των πρωτοβουλιών που βασίζονται στην κοινότητα.