Professor Karatzias, is Associate Dean for Research in the School of Health & Social Care at Edinburgh Napier University, UK and Clinical & Health Psychologist at the Rivers Centre for Traumatic Stress, Edinburgh, UK. He is the former Chair of the British Psychological Society Scotland Working Party for Adult Survivors of Sexual Abuse (BPSSS) and he was a member of the Committee of the British Psychological Society (BPS) Crisis, Disaster & Trauma Section. He has spent his entire clinical and academic career working in the field of psychological trauma, particularly on interpersonal psychological trauma. In collaboration with national and international research partners he has developed a special interest in the effects and treatment of psychological trauma on physical and mental health; on general, prison and veteran populations as well as on people with learning disabilities. The last few years he works in the area of Complex PTSD and its treatment, a new condition in the recently published ICD-11. Prof. Karatzias, has published widely in these areas. Prof. Karatzias is the incoming editor of Traumatology.

ICD-11 Complex CPTSD: Bridging Understanding, treatment and personalised care

Irene Klugkist is a Professor in Applied Bayesian Statistics at the Department of Methodology and Statistics in the Faculty of Social and Behavioural Sciences, Utrecht University. Since obtaining her PhD in 2005 on the topic ‘Bayesian evaluation of informative hypotheses’, she continued working on developing novel Bayesian methodology and was involved in many joint projects and papers with applied researchers from several disciplines, including psychology. Her current research interest concerns a Bayesian approach to the synthesis of evidence from multiple studies. With her research team and a grant from The Netherlands Organization for Scientific Research (NWO) she combines methodological investigation of Bayesian Evidence Synthesis (BES) with applications in collaboration with applied researchers.

Elected president of the International Neuropsychological Society (INS). Elected Chair of the Royal Academy of Medicine in the Basque Country. Past chair of the Global Engagement Committee (GEC) of Neuropsychology. Full professor of Neuropsychology since 2010. Past advisor for the World Health Organization in Mental Health issues. Founder of the Spanish Federation of Societies of Neuropsychology (FANPSE) and the Basque Society of Neuropsychology.

Training at Johns Hopkins Medical Institutions, University of Oxford, University of Harvard, among others. Clinical Psychologist by the American Psychological Association and Spanish Ministry of Health.

PI of an Excellence type A research team. PI of numerous international research projects. Over 100 peer reviewed papers published; over 20 books and over 40 chapters of book. Invited reviewer for 30 international journal, and board member of 5. Author of the neuropsychological rehabilitation programs Rehacop and Rehacog.

Several relevant Awards and Recognitions such as: European Union Award to Best Clinical Practice, Melvin Yahr Investigator Award at the World Congress of Parkinson´s Disease and Related Disorders, or International Award to the Best Scientific Contribution at the World Congress of Biological Psychiatry.

Η Δρ. Ευαγγελία Δεμερούτη είναι Καθηγήτρια Εργασιακής και Οργανωσιακής Ψυχολογίας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Αϊντχόβεν (Ολλανδία). Από το 2015 είναι Διακεκριμένη Επισκέπτρια Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ, Νότια Αφρική και από το 2017 είναι η Κύρια Αξιωματούχος Διαφορετικότητας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Αϊντχόβεν. Η έρευνά της επικεντρώνεται στις διαδικασίες που επιτρέπουν την εργασιακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων των χαρακτηριστικών της εργασίας, των ατομικών στρατηγικών εργασίας (συμπεριλαμβανομένης της διαμόρφωσης εργασίας και της λήψης αποφάσεων), της επαγγελματικής ευημερίας, της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και της εφαρμογής και χρήσης της τεχνολογίας. Έχει δημοσιεύσει πάνω από 250 διεθνή άρθρα και κεφάλαια βιβλίων σε αυτά τα θέματα. Το 2023, κατατάχθηκε στην 419η θέση των πιο αναφερόμενων ερευνητών διεθνώς και διακλαδικά, καθώς και μεταξύ των κορυφαίων 50 (κατατάχθηκε 24η) πιο επιδραστικών ερευνητών παγκοσμίως στη Διοίκηση και Επιχειρήσεις. Συχνά προσκαλείται ως κύρια ομιλήτρια σε ευρωπαϊκά και διεθνή συνέδρια και η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Εργασιακής Υγείας και Ψυχολογίας της απένειμε ισόβια υποτροφία. Αυτή τη στιγμή, είναι αναπληρώτρια συντάκτρια του Journal of Occupational Health Psychology και μέλος της συντακτικής επιτροπής πολλών περιοδικών υψηλού αντίκτυπου στον τομέα της. Έχει εκλεγεί πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εργασιακής και Οργανωσιακής Ψυχολογίας (EAWOP).

Σπούδασε  Οικονομικά και Κοινωνική Ψυχολογία στην Αθήνα και στο Παρίσι. Στο Παρίσι εκπαιδεύτηκε επίσης στην ομαδική ψυχοθεραπεία.

Η εκπαίδευσή του στην ψυχανάλυση ολοκληρώθηκε στα πλαίσια της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχανάλυσης και Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας (ΕΕΨΨ), όπου στη συνέχεια έγινε δεκτός ως τακτικό μέλος. Ο ίδιος είναι μέλος και της Γαλλικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Ομάδας (SFPPG).   

Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (1979-1990), στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του ΕΚΠΑ (1990-2006) και στο Πρόγραμμα Ψυχολογίας του Τμήματος Φ.Π.Ψ. – Τμήμα Ψυχολογίας στη συνέχεια - του ΕΚΠΑ (2006-2015). Από το 2016 είναι Ομότιμος Καθηγητής.

Διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Louvain-La-Neuve, στο Πανεπιστήμιο του Angers και στο Πανεπιστήμιο VII των Παρισίων. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια Lyon II (Γαλλία), Federico II της Νάπολης, Lomonosov της Μόσχας.

Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα έχουν κινηθεί στο χώρο της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας, ατομικής και ομαδικής, της δια βίου εκπαίδευσης σε θέματα ψυχολογίας της επικοινωνίας και δυναμικής των ομάδων με διάφορους επαγγελματικούς πληθυσμούς (εκπαιδευτικούς, γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων και άλλους επαγγελματίες υγείας) και της επιτόπιας ψυχοκοινωνικής κλινικής εργασίας με ευάλωτες και ευθραυστοποιημένες κοινωνικές ομάδες.

Υπήρξε επιστημονικός διευθυντής του Περιοδικού Ψυχολογία της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας (2002-2006) και Πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας (2007-2013). Ο ίδιος τέλος έχει διατελέσει Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (2010-2012).

To συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει βιβλία, (Κλινική Κοινωνική Ψυχολογία, Ψυχολογία των ομάδων. Κλινική ψυχοδυναμική προσέγγιση και Ψίθυροι των λέξεων. Η ψυχαναλυτική ακρόαση σε ομάδα), καθώς επίσης πολλά άρθρα σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους, ή κεφάλαια σε ξενόγλωσσα ή ελληνόγλωσσα βιβλία.

Το 2014, με δικές του πρωτοβουλίες, ιδρύθηκε η Ελληνική Εταιρεία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Ομάδας (ΕΕΨΨΟ). Είναι τακτικό μέλος και Διδάσκων αυτής της Εταιρείας. Ο ίδιος ήταν πρόεδρος της ΕΕΨΨΟ το διάστημα 2014-2023.

Έχει τιμηθεί από τον Σύλλογο Ελλήνων Ψυχολόγων (ΣΕΨ) με τον τίτλο του Επίτιμου Μέλους και από την Γαλλική Κυβέρνηση με το παράσημο του Ιππότη του Ακαδημαϊκού Φοίνικα.

Ψυχαναλυτική εποπτεία σε ψυχιατρικούς θεσμούς: Πλαίσια, μετα-πλαίσια και δια-ψυχικό συνεχές

Οι θεσμοί εκδηλώνουν έμπρακτη δυσανεξία προς εκείνο για το οποίο έχουν ιδρυθεί και υπάρχουν, λειτουργώντας κατά παράδοξο τρόπο σε αντίθεση προς τους ιδρυτικούς τους στόχους. Αυτό έχει διαπιστωθεί και αναλυθεί εδώ και πολλές δεκαετίες αναφορικά με τους ψυχιατρικούς θεσμούς.

Η συστηματική απόκλιση από τους ιδρυτικούς στόχους συνιστά μηχανισμό άμυνας που αποκλείει κάθε δυνατότητα σκέψης σε σχέση με τον ίδιο τον θεσμό, τις δι-υποκειμενικές και δι-ομαδικές σχέσεις και τις διαδικασίες.

Στην ουσία, αυτό που συμβαίνει είναι η απουσία ψυχικού χώρου για σκέψη. Είναι σαν να επικρατούν μια συν-χωνευτική κατάσταση, η επανάληψη και το αυτονόητο, όπου ο “άλλος” ως  ετερότητα, ως υποκείμενο ή ως θεσμός, δεν έχει θέση.  

Στους ψυχιατρικούς θεσμούς, απόρροια αυτής της διαπίστωσης ήταν η αναγνώριση της ανάγκης για κλινική εποπτεία.

Η εποπτεία συνιστά ακριβώς τον συμβολικό τρίτο που επιτρέπει την σκέψη και την ψυχικοποίηση, προσφέροντας στους επαγγελματίες ένα ψυχικό χώρο μοιράσματος και αποφόρτισης.

Μεταξύ των στόχων της εποπτείας είναι η ευαισθητοποίηση των εργαζόμενων σε σχέση με τα ομαδικά δυναμικά και την δι-υποκειμενική επικοινωνία σε όλο της το εύρος, που συμπεριλαμβάνει τις σχέσεις διαφόρων πλαισίων με τα μετα-πλαίσια. Περιλαμβάνει επίσης την αναγνώριση επώδυνων συναισθημάτων που επαγγελματικά είναι ενοχοποιημένα, ώστε οι ίδιοι να μη φοβούνται ή ντρέπονται για τα λάθη τους και να μαθαίνουν από αυτά.

Όχι σπάνια, οι συμμετέχοντες στην εποπτεία ‘πιέζουν’ τον επόπτη, να κάνουν θεραπεία αντί της εποπτείας, κατακλύζοντας το πεδίο με αμφιθυμικές ή εχθρικές μεταβιβάσεις πάνω σε εκείνον και στο πλαίσιο, ως απόρροια των δικών τους αντι-μεταβιβάσεων σε σχέση με τους ασθενείς.

Από το άλλο μέρος, ως αντίδοτο στο αίσθημα αδυναμίας και ανεπάρκειας που οι επαγγελματίες βιώνουν απέναντι στην χρονιότητα των ασθενών, βρίσκουν ασυνείδητα διέξοδο σε μια εξιδανικευμένη και παντοδυναμική εικόνα επαγγελματικού εαυτού στην οποία  προσκολλώνται.

Κάθε φορά που αισθάνονται ότι υπολείπονται από τις υψηλές απαιτήσεις του επαγγελματικού ιδεώδους, βασανίζονται από αισθήματα ενοχής από τα οποία προσπαθούν να απαλλαγούν προβάλλοντας τα δικά τους ελλείμματα σε άλλους.   

Στην εποπτεία με μέλη θεραπευτικών ομάδων που εργάζονται σε ψυχιατρικές δομές αναπτύσσονται μεταβιβάσεις και αντι-μεταβιβάσεις ιδιαίτερα σύνθετες. Είναι σύνθετες, καθώς ‘οργανώνονται’ στη βάση ασυνείδητων σχέσεων που δημιουργούνται μεταξύ θεραπευτών και νοσηλευόμενων ή ‘ένοικων’ στις δομές. Οι μηχανισμοί της διχοτόμησης, της ενδοβολής και της προβλητικής ταύτισης, που κατεξοχήν χαρακτηρίζουν την οριακότητα και την ψύχωση, είναι έκδηλοι μέσα σε ένα δια-ψυχικό συνεχές που καλύπτει ολόκληρο το πεδίο των ανθρώπινων και δι-ομαδικών σχέσεων.

Σε σχέση με αυτό θα παρουσιαστεί και ένα κλινικό παράδειγμα.

Ο Κώστας Παπαγεωργίου είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας στο Πανεπιστήμιο Queen’s University Belfast, UK και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου. Κατέχει Διδακτορικό (χρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Υποτροφιών Marie Curie) στην Ψυχολογία με ειδίκευση στην Αναπτυξιακή Νευροεπιστήμη και Γενετική από το Centre for Brain and Cognitive Development, Birkbeck University London και MSc στην Γνωστική και Κλινική Ψυχολογία από το Goldsmiths University of London. Εργάστηκε ως Επίκουρος Καθηγητής στο London Metropolitan University, ως Αναπληρωτής Καθηγητής στο Tomsk State University στη Ρωσία και ως Επισκέπτης Καθηγητής σε διάφορα πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου. Είναι επίσης Διευθυντής του εργαστηρίου InteRRaCt Centre και Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στην Εφαρμοσμένη Αναπτυξιακή Ψυχολογία στο Queen’s University Belfast. Εργάζεται ως Εξωτερικός Εξεταστής Μεταπτυχιακού προγράμματος στο Middlesex University of London και ως Συντάκτης Ειδικών Θεμάτων και Συντάκτης στo Περιοδικό Personality and Individual Differences. Είναι μέλος διαφόρων Διεθνών και Ευρωπαϊκών Επιστημονικών Εταιριών όπως της International Society for the Study of Individual Differences, ενώ επιλέχθηκε ως Εκπρόσωπος του European Association for Personality Psychology (EAPP) στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία.  Έχει δημοσιεύσει σε κορυφαία διεθνή περιοδικά, κεφάλαια σε βιβλία μεγάλων εκδοτικών οίκων (π.χ., SAGE, Wiley, Rutledge) και είναι ο Συντάκτης στο υπό προετοιμασία ερευνητικό εγχειρίδιο “Research Handbook on the Dark Tetrad, Edward Elgar Ltd”.   Επίσης έχει παρουσιάσεις σε διεθνή συνέδρια ενώ το καλοκαίρι του 2023 διοργάνωσε το Διεθνές Συνέδριο της International Society for the Study of Individual Differences στο Queen’s University Belfast. Τα τωρινά ερευνητικά του ενδιαφέροντα σχετίζονται με την μελέτη της Σκοτεινής Τετράδας της προσωπικότητας (Ναρκισσισμός, Ψυχοπάθεια, Μακιαβελισμός και Σαδισμός), της δομής της, των αναπτυξιακών παραγόντων που την επηρεάζουν και την συσχέτιση της με διάφορες μεταβλητές επίδοσης, ψυχοπαθολογίας και ψυχικής ανθεκτικότητας. Παράλληλα με την δημοσίευση της δουλειάς του σε ακαδημαϊκά περιοδικά, συμμετέχει ενεργά στην διάδοση των ερευνητικών του αποτελεσμάτων στο ευρύ κοινό με τα αποτελέσματα των ερευνών του να καλύπτονται συχνά από Παγκόσμιους Ραδιοτηλεοπτικούς Φορείς όπως το BBC World Service, CNN, Times, και Forbes.

Πέρα από το Καλό και το Κακό: Η Σκοτεινή Τετράδα ως Πεδίο Συνομιλίας μεταξύ Παθολογίας, Προσαρμογής και Ανάπτυξης

Τι θα σκεφτόσασταν αν κάποιος σας αποκαλούσε ναρκισσιστή ή ψυχοπαθή; Τις τελευταίες δεκαετίες οι δυτικές (τουλάχιστον) κοινωνίες έχουν απαθανατίσει την αξία του προσωπικού κατορθώματος προωθώντας ατομικιστικές πρακτικές.  Την ίδια στιγμή, χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως ο ναρκισσισμός, που βοηθούν τα άτομα να αυτοπροβληθούν αυτόματα προσλαμβάνονται ως κοινωνικά τοξικά. Αυτή η αντίφαση έχει τουλάχιστον δύο σημαντικές συνέπειες: (1) Δημιουργεί αδικαιολόγητη πίεση στο άτομο (συμβάλλοντας πιθανά σε ψυχικές παθήσεις) που χρησιμοποιεί αυτά τα “σκοτεινά” χαρακτηριστικά για να επιβιώσει και να επιτύχει σε ένα οικονομικοπολιτικό σύστημα που βασίζεται (σε θεωρητικό επίπεδο) στην (ναρκισσιστική) ιδέα του αυτοδημιούργητου ατόμου. (2) Δικαιολογεί εκείνες τις δυσμενείς συνθήκες που ενισχύουν σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο την έκφραση “σκοτεινών” χαρακτηριστικών προσωπικότητας παρουσιάζοντάς τα ως τo αίτιο και όχι ως το αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών. Μερικά χρόνια μετά τη δημοσίευση του άρθρου “The dark triad of personality: Narcissism, Machiavellianism, and psychopathy” του Paulhus and Williams το 2002, υπήρξε μια έκρηξη στον τομέα της Διαφορικής Ψυχολογίας (και σε άλλους) από άρθρα που παρουσίαζαν δεδομένα για την επίδραση και τις συνέπειες των “σκοτεινών” χαρακτηριστικών προσωπικότητας. Από την μια μεριά, η κοινή γνώμη δανείζεται όρους από την ηθική καταλήγοντας ότι αυτές οι προδιαθέσεις και οι συμπεριφορές που προβλέπουν είναι εγγενώς κακές. Από την άλλη, οι ερευνητές επικεντρώνονται στη μελέτη των αρνητικών συνεπειών που έχει το να σκοράρει κανείς υψηλά σε αυτά τα χαρακτηριστικά. Πιο πρόσφατα ωστόσο, εμφανίζεται μια αμφισβήτηση στα συμπεράσματα ερευνών στο χώρο των “σκοτεινών” χαρακτηριστικών προσωπικότητας που ξεκινά από το πως αυτά πρέπει να ορίζονται σε θεωρητικό επίπεδο μέχρι και στο αν πρέπει να χρησιμοποιείται ο όρος “σκοτεινά” χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Η ομιλία χωρίζεται σε δύο μέρη: Στο πρώτο μέρος, θα παρουσιαστούν σύντομα τα “σκοτεινά” χαρακτηριστικά (με επικέντρωση στον ναρκισσισμό και την ψυχοπάθεια) και πρόσφατα ευρήματα για την σύνδεση του ναρκισσισμού με την ψυχοπαθολογία και την γνωστική επίδοση. Στο δεύτερο μέρος, θα παρουσιαστεί η αναγκαιότητα για μια εποικοδομητική στροφή στον τρόπο που προσλαμβάνουμε την “σκοτεινή τετράδα” του Μακιαβελισμού, Ναρκισσισμού, Ψυχοπάθειας και Σαδισμού: Από το να προσλαμβάνουμε αυτά τα χαρακτηριστικά ως εγγενώς τοξικά στο να μελετάμε τις προσαρμοστικές (ή μη προσαρμοστικές) ιδιότητές τους αναλόγως του πλαισίου που αυτές εκφράζονται. Αυτή η διαφορετική θεώρηση για την ανθρώπινη προσωπικότητα θα μπορούσε να βοηθήσει στην μείωση της περιθωριοποίησης των ατόμων που σκοράρουν υψηλά σε ένα ή περισσότερα από τα χαρακτηριστικά της τετράδας προσφέροντας ενημερωμένες από την σύγχρονη έρευνα πληροφορίες για το πως να καλλιεργήσουμε κάποιες πτυχές τους (περιορίζοντας άλλες) για το ατομικό και το συλλογικό όφελος.